Bir Eylül Ayı Daha Geldi ve Üzerinden Tam 95 Yıl Geçti

Düşman sesi duymak istemezsen
Kardeş sesidir ,uyan bu sesten;
Kalkınca görür ki aksam olmuş 
Vaktiyle uyanmayan bu sesten

Dizeleri Balıkesir halkının ve Türk milletinin işgal ve esareti kabul etmeyeceğini Dünyaya haykırışı olduğu gibi, Balıkesirlilerin hiç bir yerden talimat almaksızın vatan müdafasına koşmalarına kıvılcım olmuştur. 6 Eylül 1922 tarihinde Balıkesir işgalden kurtulmuştur.

Dalgalanan güzel bayrağımızın altında özgürce yaşamamızı sağlayan başta Gazi Mustafa Kemal olmak üzere cesurca kurtuluş mücadelesi veren Kuva-yı Milliyecilerimizin ve şehit düşen Milli Mücadele Kahramanlarımızın ruhu şad olsun, sizlere minnettarız…Balıkesir’imizin kurtuluşunun 93.yılı kutlu olsun..

Kuva-yi Milliye Nedir?

Yanmış, …yıkılmış, …işgal edilmiş, …düzenli orduları için tasfiye kararı alınmış bir milletin,….yeniden doğuş hareketidir..

Balıkesir de yakılan Kuva-yi Milliye Meşalesinin ışığı tüm Anadolu’yu sarmış, bizleri saran, ısıtan Türkiye Cumhuriyeti güneşi doğmuştur.

Balıkesir, bu hareketin ilk ve en kuvvetli halkasıdır.
Kuva-yi Milliye, Cumhuriyeti, Mustafa Kemal Atatürk’ü, onun önderliğinde Türk milletini ve Türkiye’yi yeniden tarih sahnesine çıkaran harekettir. Yunanlıların Ege Bölgesindeki bu işgallerini , Balıkesirli vatanseverler şimdiki Balıkesir Lisesi’nin bulunduğu binadaki “Okuma Yurdu“n da bir araya gelip işgalleri protesto etmişlerdir.8 Mayıs 1919 günü Mehmet Vehbi Bey İzmir’in işgali sonrası yaşanan zulümden bahsettikten sonra;

Bu faciaların Balıkesir’in başına gelmesi yakındır.Bu iş yazışma ,protesto ile engellenemez.Yapılacak ilhak il fiilen reddetmek için ,bir Reddi-i İlhak heyeti kuralım.Bu cemiyete girmek her müslümanın borcudur.Bizim atacağımız her kurşun,Şark ve İslam aleminin ebedi kurtuluşuna ,yoksa maazallah ebedi esaretine sebep olacaktır.“

Alaca Mescit’te ki gizli toplantılar da Milli Mücadelenin temelleri atılmıştır.

Bu münasebetle, Alaca Mescit’te mücadeleyi başlatan 41 bayrak adamı ve Balıkesirliler 15 Mayıs 1919´da İzmir´in işgali üzerine, o günün Belediye Reisi Keçecizade Mehmet Emin Efendi’nin çağrısını , iliklerinde hissetiler…Kimler vardır orada:
Karesi Mebusu Mehmet Vehbi bey,
Belediye Reisi Keçecizade Mehmet Emin bey,
Yırcalızade Şükrü efendi,
Hasan Basri Çantay hoca ve diğerleri…
Her türlü kararı almaya tam yetkili 41 bayrak adam…
Mehmet Vehbi Bolak bey başta olmak üzere,
Şehrin ileri gelenleri şimdiki Kuva-yi Milliye Müzesi’nin bulunduğu yerdeki Okuma Yurdu’nda toplanmışlar, yapılan toplantıda, hiçbir şeyin fayda etmeyeceği anlaşılmış ve Leblebici Raşit efendinin;
“Düşmanı geri döndürecek kuvvet, namlunun ucundadır” sözleri karar olmuştur. İşte, kıvılcım bu cümleyle çakılmış, Kuva-yi Milliye ateşlenmiştir.

8 Mayıs 1919´da Alaca Mescit’te mevlit vesilesiyle toplananlar, …dinledikleri mevlitten sonra, ilhakı red ve milli mücadeleye karar vermişlerdir. Ardından sürekli toplanılan Alaca Mescit’te ise silahlı mücadele kararı alınmıştır.
Okuma Yurdu,Alaca Mescit toplantıları ve Balıkesir kongreleri ile düşmanın bölgedeki işgallere karşı ilk ciddi ve şuurlu hareket Balıkesirli sivil ve aydınlardan gelmiştir.Köylüsü ve ,kentlisi ile Balıkesirliler hiç bir yerden talimat almaksızın vatan müdafasına koşmuşlardır.

Beş kongre yaparak bir araya gelen Balıkesirliler,14 ay boyunca dört cephede Yunan orduları ile savaşarak, Balıkesir halkının ve Türk milletinin işgal ve esareti kabul etmeyeceğini Dünya kamuoyuna duyurmuşlardır.Bütün bunlar, ilk kongrenin Balıkesir´de toplandığını, ilk kurşunun Balıkesir Ayvalık´ta, son kurşunun da, Bandırma´da atıldığını göstermektedir.

Eskiden Balıkesir’imizin Kurtuluş Etkinlikleri Nasıldı?

Bugün mahalli bayram olarak kutlanan bu bayramlar eskiden Yeni Çarşı mevki olarak adlandırılan Ali hikmetpaşa Meydanı‘nda yapılırdı. Daha sonra Kervansaray önündeki Cumhuriyet Meydanı’na taşındı. 1995’ten sonra da Stadyum önündeki caddede yapılmaktadır. Eskiden bir de bir gece önceden Balıkesir’in ana caddelerinin kolonyalarla ve zambak suyuyla yıkandığı büyükler tarafından anlatılmaktadır. Eskilerde büyük coşkuyla kutlanan bu bayrama iki üç gün önceden köylerden, ilçelerden insanlar gelirdi. İnsanlar 6 Eylül sabahı Balıkesir Parkında piknik yaparlar daha sonra bayrama geçerlerdi. Akşamı da coşkulu fener alayı düzenlenirdi.

Şimdi bu muhtelif gelenekler ortadan kalmış olsa da bayramlar aynı coşkuyla devam etmektedir. Bayramın gözdeleri yılda bir defa görülebilen “tülü kabaklar”dır.Tülü kabakların halkın ve çocukların üzerine gelerek onları korkutması şeklinde gerçekleşen anlar her çocuğun hafızasında yer edinir. Bunun dışında köy seyirlik oyunlarından olan deve oynatma da yerine getirilir. Bunun dışında Balıkesir’de faaliyet gösteren firmaların arabalardan attıkları hediyeler, eşantiyonlar, oyuncaklar çocuklar için büyük sevinç kaynağıdır.