Cumhuriyet Döneminde Sındırgı’da Ulaşım-1

Biliyor muyduk?
CUMHURİYET DÖNEMİNDE SINDIRGI’DA ULAŞIM – 1
Osmanlı döneminde Sındırgı’dan Bigadiç’e ulaşan birkaç yoldan biri Karaağaç Köyü altındaki lambalı tahta köprüden geçen patika yoldur. Bir diğeri ise bugünkü güzergahtır.

Cumhuriyetin ilk yıllarında Sındırgı-Bigadiç yolu bugünkü güzergahta inşa edilmeye başlanmıştır. Bu yol çalışması taş duvar lambalar üstünde uzanan tahta köprü ile Simav çayı geçilmiştir. Köprünün ne zaman inşa edildiği konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Bu köprüye ait lambalar bugünkü mevcut köprünün 30-40 metre üst tarafında halen ayaktadır.

Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Sındırgı merkezden Bigadiç’e giden yol, bugünkü Balıkesir Caddesinin batısından geçen Hapishane caddesidir.

Balıkesir Caddesi 1928 yılında açılmış ve cadde kenarına çınar ağaçları 1931 yılında dönemin seçilmiş ilk Belediye Başkanı Mustafa Pulat döneminde dikilmiştir. Halk evinin alt tarafından meydana kadar olan çınar ağaçları ise 1936 yılında dikilmişlerdir.

II. Dünya Savaşı İstanbul-İzmir Karayolunun Sındırgı’dan geçmesini hızlandırmıştır. Sındırgı ve Akhisar karayolu da bu dönemde yapılan yolların arasındadır. Bu yolun yapımı esnasında Sındırgı mezarlığının yanındaki depo, erzak ve malzeme deposu olarak kullanılır. Sorumlusu da Hasan Çavuştur.

O dönem ülkemizdeki gayrimüslim askerler İstikam Birliklerinde vazifelendirilmişler ve ülkemizin değişik bölgelerindeki yol yapım işlerinde çalıştırılmışlardır. Bu askerlerden bir kısmı da Sındırgı- Akhisar yolunun yapımında da çalışmışlardır. Gayri Müslim Askerler Sındırgı civarında çalışırlarken geceleri Koca caminin avlusuna kurulan çadırlarda barınmışlar. Kışın sert geçmesiyle beraber çadırda üşüyen askerlerin cami içerisinde barınmalarına izin verilmiş. Halkın bu duruma tepki göstermesi sonucu Yusuf Ayhanoğlu’nun babası Balıkesir Valiliğine giderek camilerinin askerlere tahsis edilmesinden vatandaşların şikayetçi olduğunu iletir. Bu şikayetten sonra askerlerin acilen başka bir mekana taşınması için kısa bir süre içinde Cüneyt mezarlığının hemen karşısına küçük bir idari bina ve çevresine barakalar inşa edilir ve askerler bu alana taşınırlar.

1943 yılından itibaren de varlık vergisini ödeyemeyen gayrimüslim vatandaşlar devlet tarafından yol yapımında çalıştırılmışlardır. Bu kapsamda bazı gayrimüslimler de Sındırgı- Akhisar yol inşaatında çalıştırılır. Aynı dönemde tarım ürünleri ve hayvan vergilerini ödeyemeyen yerel vatandaşlar da vergi borçlarını ödeyebilmek için yol yapımında çalışmışlardır. Yerel vatandaşlar yol inşaatında çalışırken günlük iaşelerini kendileri karşılamışlardır.

Sındırgı-Akhisar karayolu üzerinde bugün hizmet veren Cüneyt köprüsü ilk önce düzgün işlenmiş taş duvardan lambalar üzerine inşa edilmiş, daha sonra köprünün artan trafiğe cevap verebilmesi için alt tarafına (kuzey) bitişik betonarme ek yapılarak köprü iki şeritli hale getirilmiş gibi görünüyor. Köprünün ilk öce tahta köprü olma ihtimali olabilir ama köprü iki farklı zamanda atıldığı belli olan beton yapıya sahiptir. İlk köprü herhalde 1945

Akhisar Caddesi 1945 yılında açılmıştır. O günlerde caddenin meydan ve köprü arasındaki bölümünde Balkan göçmenlerine ait evler vardır. Cadde üzerindeki evler istimlak edilerek bugünkü Akhisar caddesi açılmıştır. İstimlak çalışmalarında bazı ailelere istimlak ücreti ödenmediği rivayet edilir.

Belediye Başkanı Mehmet Varol’un döneminde Sındırgı’nın ortasından geçen Ilıcalı deresi ıslah edilerek derenin kenarlarına imece yöntemiyle taş duvar örülmüştür. Sındırgılı vatandaşlar öküz ve manda arabaları ile duvar taşlarını taşımışlardır.

Ilıcalı deresi duvarlar örülerek ıslah edildikten sonra iki taraf arasında ulaşımı tahta köprüler ve iki taş kemer köprü sağlamıştır. Bu tahta köprüler;

• Tarihi değirmen binasının önündeki köprü (Kültür Cad)
• Milletvekili Ahmet Süreyya’nın evinin önündeki köprü (Kültür Cad)
• Mezarlık köprüsü (Kültür Cad)
• Koca Caminin Önündeki Köprü
• Yonca pazarındaki köprü
• Jandarma yanındaki köprü

Demokrat Parti (DP) iktidarı döneminde 1954 yılında Simav Çayı üzerine bugünkü Koca Köprü inşa edilir.

Cumhuriyet döneminde Simav – Sındırgı kara yolunda iki defa inşa çalışması yapılmıştır. Birincisi yol çalışması çapa kürekle Simav çayı boyunca yapılmıştır. Bu yol inşaatı kapsamında şimdiki Binmurt Köprüsünün 150 metre aşağısında halen lambaları ayakta duran tahta köprüde inşa edilmiştir. 1963-1968 yılları arasında yolun bir kısmı Çaygören Barajı içinde kalacak olması sebebiyle yol bugünkü güzergahına taşınmıştır. Bu kasamda Simav Çayının üstüne betonarme Binmurt köprüsüde (1966) inşa edilmiştir.

Sındırgı’nın bilinen ilk şoförleri İmam Ahmet ve Kıyas Usta’dır.
Sındırgı’nın ilk otobüs işletmecisi Ahmet Yavaş, 1920’li yıllarda İki beygirli at arabasıyla Havran’dan Sındırgı’ya çift sürmek için gelir. Sındırgı da Kasap Ahmet lakabı ile tanınır. Ahmet Yavaş 1930 ‘lu yılların sonlarında 26 kişilik üç Austin otobüsle haftada üç gün Sındırgı-Balıkesir arasında sefer yapmaya başlamıştır. Firmanın o günlerdeki yazıhanesi Edremitlioğlu pasajında daha sonra Ayşe Eczanesi olan mekandır. Otobüs İşletmesinin şoförleri Adil ŞEN (Çerkez), Osman Akkoca (Boşnak Osman) ve Bulgar Remzidir.
Bugünkü Orman İşletme Müdürlüğü binasının yapıldığı arsanın üstünde 1958 yılından önce Ahmet Beyin evi bulunmaktaydı. Ev istimlak edilerek yerine şu anki Orman İşletme Binası yapılmıştır.
Ahmet Bey 1950’lerin başında Sındırgı’daki otobüs işletmesini tasfiye ederek işini Balıkesir’e taşır. Taşındıktan sonra, Balıkesir-Bandırma arasında çalışan Otokar firması ile otobüs işletmeciliğine devam eder.

Ahmet Bey, Sındırgı’daki işletmesini tasfiye ederken otobüslerini şoförlerine devretmiş ve borçlarını da otobüsleri işleterek ödemelerini istemiştir. Şoförlerine ” Şayet otobüsleri işletemezseniz otobüsleri otoparka park edip, kontağı üzerinde bırakın der.”
Ahmet Bey ve Ailesi kısa sürede Balıkesir’in en varlıklı aileleri arasın da yerini alır. Aile 1970’li yılların ortalarında bu sefer İşlerini İstanbul ve İzmir’e taşır.

Sındırgı’da Ahmet Yavaştan sonra 1946 yılında dönemin Belediye Başkanı Mehmet Varol zamanında Sındırgı Belediyesi de otobüs işletmeciliğine başlar. Sındırgı-Balıkesir arasında otobüs işletmeciliğine başlayan Sındırgı Belediyesi, kafa adları Efe ve Babayiğit olan iki otobüse sahiptir. İşletmenin ilk şoförleri;
Celal Güvendiren,
Abdullah Eser,
Hüseyin Gezer (Çerkez)
Çepni Hüseyindir.

Sındırgı’ya ilk hususi otomobili uncu Ali Dinçer getirmiştir. Bu otomobil dolma tekerli ve manyetolu bir Ford marka otomobildir..

Sındırgı’ya ilk jeepi ise Şinasi Ağaoğlu tarafından getirmiştir. Şoförü Balıkesir’den Sındırgı’ya dönerken trafik kazası geçirir ve ölmüştür.

Daha sonra Sındırgı’nın ilk benzin istasyonu sahiplerinden biri olan Hilmi Hattatoğlu’da hususi jeep almıştır. Hattatoğlu’nun Yonca Pazarı önünde bulunan benzinlik istasyonu 1968 yılında çıkan yangında yanmıştır.

1960 yılından sonra Hüseyin Bulut( Deveci ) Enter mazotlu otobüs ile İzmir- İstanbul arasında çalışmıştır

Adil Ordu, Sındırgı-Balıkesir arasında otobüs işletmeciliğine yeni katılan isimlerden biri olmuştur.

1958 yılı Jeep (Jip) işletmeciliğinin Sındırgı ulaşım hizmetlerinde görülmeye başlandığı tarihtir.

İLK JEEP İŞLETMECİLERİ
Kocabeyli İsmail
İsmail Can (Kozlu)
Hafız Mehmet Yaşar (Karagür)
Ali Çapraz (Gençal)
Hasan Çetinkaya (Küçükbükü)
Kemal Dağdeviren
Emendereli Mehmet Ceyhan (1962)
İsmail Aras (Koca Konak)
Adil Ordu (Kozlu)
Hasan Çavuş (Kozlu)
Güven (Çelebiler)
Ramazan Güven (Çelebiler)
Kemal (Çelebiler)
Mehmet Ceyhan Emendere (1963)
Ali Karacan (Çaygören)
Süleyman Karaca (Çaygören)
Pürsünlerli Bakırcı Mehmet Duman
Pürsünleri Hatıp Halil İbrahim Albayrak (1966)
Karaağaçlı Çakıcı
Mehmet Emin Güreşen (İbilller)
Erat (Süller)
İsmail Çakır (Süller)
Mehmet Subay (Alacatlı)
Çelebilerli Şen Dayı
Naralı Hüsnü Dayı
Çelebilerli muslu Dayı
Küçükbükülü Ali Altın
Remzi Çakar
Kral Cengiz
Kınıklı Ramis
Alacaatlılı Ali Bey
Çelebilerli Kemal Dayı
Kemal Dağdeviren
Mehmet Filiz (Halil ağanın jeepini kullanmış)
Hasan Ordu
İbillerli Çavuş Ali
Demyanlı Hasan Onbaşı

1958 ile 1968 yılları arasında 150 yakın jeep Sındırgılılara hizmet vermiştir.

Yol-Su-Elektrik (YSE) 1965 yılı sonrası yolu olmayan köylere yol yapma atılımı gerçekleştirmesinden Sındırgı köyleri de nasibini almıştı. Yeni yollar jeep taşımacılığının yerini yavaş yavaş minibüs taşımacılığının bırakmasına neden olmuştu. 1968 yılında köy yollarında ilk kez Ford minibüsler yolcu taşımaya başlamıştı.

Devamı daha sonra…