Sındırgıda Yaşam – Doğalşehir Rehberi SINDIRGININ EN BÜYÜK POPÜLER KÜLTÜR, HABER VE TURİZM REHBERİ ve YÖRESEL HEDİYELİK ÜRÜNLER PAZARI
Bereketli Toprakların Hazine Sandıkları; Tarihi Sındırgı Ambarları
Sındırgı yöresi binlerce yıllık kültürel değerleriyle Türkiye’nin ender yörelerinden biridir. Keşfedilememiş ve ortaya çıkarılmamış birçok değeri gibi binlerce yıllık tahıl ambarları da aslında önemli bir kültür hazinesidir. Bölgedeki hemen tüm köylerde rastlanan ve çivi kullanılmadan, tahtaların birbirine geçme tekniğiyle yapılan, ‘tahıl ambarları’, geçmişin günümüze ulaştırdığı tarihi simgeler olarak karşımıza çıkıyor. Sındırgı’mızda özellikle Dereboyu köylerinde (Simav Çayı Havzası köyleri) kullanılan tarihi ambarlar; Çamalanı, Dedeler, Gözeren, Çayır, Düğüncüler, Kürendere köylerinde her hanede bulunmaktadır.
Bereketli Toprakların Hazine Sandıkları Tahıl Ambarları
Buzdolabı, derin dondurucu, folyolu koruyuculuk gibi eşyaların olmadığı dönemlerde insanlar yiyeceklerini nasıl saklıyorlardı hiç düşündünüz mü? Elbette, avcılık ve toplayıcılıkla karınlarını doyuran atalarımızın yiyecek stoklama gibi bir dertleri yoktu. Günlük besin tedariki ve tüketimi, saklama kavramını gereksiz kılıyordu. İnsanoğlunun yerleşik düzene geçmesiyle birlikte farklı ihtiyaçlar da ortaya çıktı. Tütsülenerek saklanan yiyecekler, “ambar” ya da “kiler” adı verilen basit depolarda koruma altına alınmaya başlandı.
Özgün mimari özellikleri ve ahşap işçilikleriyle tahıl ambarları, ihtiyaçtan doğan sivil mimari yapıların en güzel örneklerindendir. Tahıl ambarları, farklı coğrafî bölgelerde değişik görünümleriyle ülkemizde yüzyıllardır kullanılmaktadır. Bu yapılar modern hayat karşısında işlevlerini zaman içinde yitirseler de, mimari özellikleriyle kültürel birer anıt niteliği taşıyorlar.
Ulus Dağı Yamaçlarındaki Ambarlar
Anadolu kültür mozaiğinin bir parçası olan Likya tipi ambarları Sındırgı bölgesindeki hemen her köyde, evlerin yanında görebilirsiniz. Çivi kullanılmadan tahtaların birbirine geçirilmesi yöntemiyle kurulan tahıl depoları, genellikle ardıç, sedir ve çam ağacından yapılıyor. Ulus Dağının eteklerindeki ağaçlardan yapılan ve kendine has kokusuyla haşereleri uzak tutmaya yaradığı gibi, inşa edilen yapı da yıllara meydan okuyacak dayanıklılıkta oluyor. Sındırgı’nın köylüleri için değirmenlerde öğütülen un, buğday, yem, tütün, arpa ve susam gibi ürünlerin saklanmasında; elma, üzüm, incir ve badem gibi meyvelerin kurutulmasında kullanılan ambarlar, günlük yaşamın vazgeçilmez mekanlarıdır. Ambarlar aynı zamanda eşya deposu vazifesi de görürler; sepetler; bahçe aletleri, kışlık odun, turşuluklar, pekmez yapımında kullanılan dev kazanlar, hatta arı kovanları bile bir ambarların içinde rastlanabilen gereçler arasındadır.
Sındırgı’nın Yaylabayır ve Çamalanı köylerinde düz bir araziye selden etkilenmesinler diye köyün merkezinde toplu hâlde inşa edilmiştir. Zahire Meydanı gibi işlev görmektedir.
Sınırlar ötesinden bir başka örnekse, şekilleri Anadolu’dakilere benzeyen, gövdesinde taşın ve ahşabın bir arada kullanıldığı İspanyol ambarlarıdır. Bir gezi sırasında gördüğüm bu yapılara “hórreos” deniliyor ve küçük maketler, buzdolabı süsleri olarak İspanya turizmine katkıda bulunuyor. Diğer taraftan Nalya (Serender) diye bilinen Karadeniz’in kendine has ambarlarını da unutmamak gerekir. Karadeniz seyahatimizde birçok serenderi yerinde görmek nasip olmuştu ve bu serenderlerin müzesi yapılarak, maketi veya magneti yapılarak turizmde etkin şekilde kullanıldığına şahit oldum.
Eğer mevcut ambarlar koruma altına alınırsa Sındırgı için de önemli bir turizm öğesi olabilir. İşlevi, mimarisi ve ahşap özelliklerinden dolayı oldukça önemli yeri olan ambarlar ata yadigârı kültürel anıt niteliğindedir. Umarız, Ekoturizm destekli termal turizm bölgesi Sındırgı’mızın bu öğesi daha nice yıllar boyunca varlığını sürdürür.
