Kültürümüzdeki Keçi, Keçi Türleri, Keçi İnadı, Keçi Sütü

Yörük Kültüründe keçinin önemli bir yeri vardır. Annelerimiz babalarımızın hatta birçoğumuzun önemli hayvan türüdür. Peki, hangi keçi türleri ülkemizde yetişiyor? Keçilerden bahsedelim bu yazımızda da…
Eskilerden duyduğum bir deyiş vardı; koçta sakız, keçide maltız. Maltız keçisinin bereketli sütü, ikiz doğum yapması ve beyaz vücutta siyah uzun kulakları ile dikkat çeker. Malta Adasında bizim Aydın İzmir kadar merak ve ehemmiyeti kalmamıştır.

Keçi Türleri
Karakeçi (Kıl) keçisi, Ankara (tiftik) keçisi, Halep (Şam veya Damascus ) Keçisi, Kilis keçisi

Düz yerlerde genellikle ova gibi yerlerde sürüler halinde yetişen keçi Halep keçisi Mezopotamya ve güneydoğu Anadolu’nun en önemli keçisidir. Süt verimi olarak en makbulüdür. Kırmızı renk tüyü boynuzsuz ve çift küpeli bir cinstir.

Ankara (Angora) keçisi olarak bilinen önemli keçimizde tiftik keçisi olarak ta bilinir. Beyaz renkli albenili yapısıyla şirin bir görünümü vardır. Ankara’nın parklarında keçi yayılıyormuş gibi hava oluşturulmuş ve heykelleri yapılmıştır. Zamanında tiftik çok önemli yün yapağı ürünümüz olarak bilinirdi fakat şimdilerde pek kıymeti harbiyesi kalmadı gibi.

Karakeçi ya da diğer ismiyle kıl keçisi Anadolu coğrafyasının yahut Türklerin esas keçisidir. Maki ve fundalığı pek sevdiği için daha çok Karadeniz kıyılarında pek sever sakallı boynuzlu ve inatçı bir türdür kayalıklarda tepelerde gördüğünüz keçi işte bu türdür. Son derece kanaatkâr bir hayvandır ve açlığa dayanıklıdır. Meşhur Yörük çadırları, heybe urgan kilim yular gibi bilumum eşyalarında bu kıl keçisinin kılından yapılır.Mustafa Çetin Sındırgı

Honamlı keçisi de kıl keçisine benzerlikler gösteren yapısıyla Toroslar’ın eteklerinde yaşar ve yetiştirilir. Yaşar çünkü hala dağ keçisi kalmıştır. Yetiştirilir azda olsa kalan son Yörük köyleri keçiyi zabt etmiştir.
Saanen keçisi de ithal türlerden İsviçre keçisi olarak memleketimizde nam salmaya başladı. Zira süt verimi dolayısıyla köylere kadar girdi.

Kaşmir Keçisi de bizim tiftik keçisine yünü ve yapağısı bakımında pek benzer. Himalaya dağlarının, Pakistan- Hint dağlarının keçisidir. Son dönemde Avrupa’nın İskoçya ve Yeni Zelanda da üretilmeye başladı.

Keçi sütü ve Etini Neden Arar Olduk?
Son dönemde keçi sütüne artan talep keçi üretimini arttırdı diyebiliriz. Son yıllarda keçi eti de çok makbul olmaya başladı. Alışık olmayan kokusu ve yapısı etini de sütünü de sadece meraklısı arar oldu. Özellikle yeni doğmuş bebeklere keçi sütü aranır oldu. Zira yünü kılı eti sütü peyniri ile eşsiz bir hayvanat olan keçinin bitkilerin en önemli yerini yediği için ve salma hayvancılık geleneklerine uygun üretildiği için son dönemde ehemmiyeti pek arttı. Bitkilerin en önemli yerlerini şifa kaynaklarını şifalı tüm cins otları yediği için aslında arının bal ürettiği gibi çalışıyor ve bal gibi bir süt veriyor. Keçi sütünün gerçekten de eşi benzeri yok. Organik Tarım gibi iyi hayvansal ürünlerde aranır oldu. Sağlığımızı bozmaya elverişli ürünlerin yerine daha sağlıklı ve organik ürünleri arıyoruz. Son dönemde bebeklerin gelişimi için de keçi sütü aranır oldu.

Orta Asya’dan Anadolu’ya göç ederken en sadıkane yoldaş keçi olmuştur. Türkmenler dağ keçisinin ve tekelerin bağımsızlık kararlılık güç cesaret ve asalet timsali olduklarına inanılır. Türk yapılarının eskilerinde yazıtlarda dağ keçinsin boynuzları ve süslemelerinde boynuz motifi yer bulmuştur. Kültürümüze ve eski yaşam biçimine yansımıştır.